Πριν καλά καλά διαδοθεί ευρέως η προκήρυξη της FAI/IRF Άτυπης Αναρχικής Ομοσπονδίας/Διεθνούς Επαναστατικού Μετώπου (Πυρήνας Nicola και Alfredo) για το σαμποτάζ σε Κόκα Κόλα και Νεστλέ, και ενώ μέσα σε ελάχιστες ώρες οι ακτιβιστές είχαν πετύχει απόλυτα τον σκοπό τους, αφού η Κόκα Κόλα προέβη σε προληπτική απομάκρυνση«όλων των μεμονωμένων πλαστικών συσκευασιών PET 500ml των Coca-Cola light και Nestea (όλων των γεύσεων)» , άρχισε μια ατελείωτη γκρίνια από κάθε πλευρά (ακόμα και από ανθρώπους οι οποίοι δηλώνουν ενάντιοι στον καπιταλισμό και οι οποίοι θα ήθελαν να έχουν και οι ίδιοι αλλά και οι φίλοι τους (γι’ αυτούς) την ιδέα ότι «ανήκουν στο κίνημα»), που αφορούσε την πολιτική ορθότητα της ενέργειας, την ηθική της διάσταση, την αποτελεσματικότητά της από κινηματική/επαναστατική άποψη κλπ.
Οι ενστάσεις του (καταναλωτικού) κοινού
Φαίνεται ότι όποιος δεν μπορεί ν’ αποτινάξει την διάσταση του καταναλωτή από πάνω του, διάσταση που τελικά φαίνεται να είναι από τις κυριότερες, θα μπορεί να εφευρίσκει πάντα χίλιες αντιρρήσεις, λογικοφανείς ή ακόμα και λογικές, αν ιδωθούν από «καπιταλιστική» οπτική γωνία, στην προσπάθειά του να απορρίψει οποιαδήποτε ενέργεια εκφεύγει των ορίων της νομιμότητας ενός συστήματος που κατά τα λοιπά υποτίθεται ότι πολεμά. Έτσι, το μεγαλοστέλεχος της Kόκα Κόλα στην Ελλάδα δεν χρειάζεται να πληρώσει νέα επικοινωνιακή καμπάνια: ο πελάτης γεννά και αναπαράγει επιχειρήματα υπέρ του, δωρεάν.
Άρχισε λοιπόν μια μουρμούρα για το πόσο επικίνδυνο είναι το σαμποτάζ δύο ειδών ευρείας κατανάλωσης: «κι αν έπινε από σαμποταρισμένο μπουκάλι ένα παιδάκι; ένας δικός σου; η αγαπημένη σου; ο παπάς της ενορίας; πάλι αθώοι θα την πληρώσουν και δεν θ’ αλλάξει τίποτα».
Άλλοι πάλι εστίασαν στο γεγονός ότι δύο πολυεθνικές-κολοσσοί όπως η Κόκα Κόλα και η Νεστλέ, δεν θα μπορούσαν να αισθανθούν το πλήγμα, ότι μια τέτοια ζημιά δεν τους λέει τίποτα, ότι ακόμα κι αν γινόταν σαμποτάζ σε παγκόσμιο επίπεδο «αυτές θα έβρισκαν τον τρόπο να το ξεπεράσουν π.χ. αλλάζοντας τις συσκευασίες ώστε να μην μπορούν να νοθευτούν, μετακυλίοντας το κόστος στον άμοιρο καταναλωτή» ή «ο καταναλωτής θα μπορούσε απλά για λίγες μέρες να αγοράσει άλλης φίρμας κόλα ή παγωμένο τσάι, κι έτσι ούτε γάτα, ούτε ζημιά για το σύστημα».
Φυσιολογικά, όλοι οι ενοχλημένοι κινηματίες κατέληξαν στο στερεότυπο συμπέρασμα ότι η συγκεκριμένη ενέργεια «βλάπτει το κίνημα, δυσφημεί το κίνημα, θα εντείνει την καταστολή κατά του κινήματος και οι ακτιβιστές δεν είναι παρά μια χούφτα ηλίθιοι που δρουν διασπαστικά» κλπ.
Δεν μπήκαν καν στον κόπο να σκεφτούν, ούτε σε επίπεδο άσκησης λογικής, τον αντίλογο.
α) Η συγκεκριμένη ενέργεια στην πραγματικότητα δεν διακινδύνευσε κανένα έννομο αγαθό κανενός εκτός από τα με ευρεία έννοια οικονομικά συμφέροντα των 2 πολυεθνικών. Δεν εξέθεσε σε πραγματικό κίνδυνο κανένα αθώο πολίτη, κανένα παιδάκι, κανέναν άσχετο και ανυποψίαστο καταναλωτή. Η προειδοποίηση έγινε έγκαιρα, καίρια και εμφατικά (και με την προκήρυξη και με το βίντεο και με την όλη στρατηγική) ενώ ποτέ δεν δόθηκε σε ανάλογες (αντίστοιχες δεν υπήρξαν ποτέ, τουλάχιστον στην Ελλάδα) περιπτώσεις τετραήμερη προθεσμία. Ήταν παραπάνω από βέβαιο ότι τα όμοια με τα νοθευμένα προϊόντα, θα αποσύρονταν αμέσως και πως αυτό ήταν πολύ εύκολο να γίνει. Κι αυτό όχι για λόγους ανθρωπιστικούς αλλά επειδή οι 2 πολυεθνικές δεν θα ρίσκαραν την εμπορική τους φήμη, με κίνδυνο να έχουν τεράστια οικονομική ζημιά. Όταν κάποιος απειλεί τον βασιλιά στο σκάκι, ο αντίπαλος απλώς θα τον μετακινήσει εφόσον έχει τα περιθώρια και στη συγκεκριμένη περίπτωση τα είχε. Το ιερό κέρδος δεν θα διακινδυνευόταν ποτέ. Καλύτερα να χάσουν μερικές (ή πολλές) χιλιάδες ευρώ παρά να χάσουν τα πάντα. Αυτό το ήξεραν και οι ακτιβιστές και οι αντίπαλοί τους. «Κι αν δεν έβγαινε στη δημοσιότητα η προκήρυξη;» θα ισχυριστούν κάποιοι. Τότε θα είχαν την αποκλειστική ευθύνη οι πολυεθνικές, οι δημοσιογράφοι που παρέλαβαν την προκήρυξη, η αστυνομία κλπ. Αυτοί όλοι (και όσοι) προκειμένου να μην υποστεί καμία βραχυπρόθεσμη ζημιά η τάδε ή η δείνα πολυεθνική, θα αποφάσιζαν να αφήσουν ένα εμπόρευμα πιθανά νοθευμένο να βγει στην αγορά.
β) Το γεγονός ότι ο αντίπαλος θα προσπαθήσει, ενδεχομένως, να βρει τρόπους να βγει από πάνω, είναι απόλυτα λογικό και αναμενόμενο. Δεν σημαίνει ότι το σαμποτάζ δεν απέδωσε, αλλά ακριβώς το αντίθετο: απέδωσε τόσο ώστε να εξαναγκάσει τον αντίπαλο σε δαπανηρές και ενοχλητικές γι’ αυτόν κινήσεις. Όσο για τους καταναλωτές: αν ένα προϊόν είναι ασύμφορο και δυσανάλογα δαπανηρό γι’ αυτό που αξίζει, απλώς δεν θα το αγοράσουν… Αυτό δεν θέλουν να μας πουν οι καπιταλιστές με τα παραμύθια περί ελεύθερης αγοράς κλπ; Γιατί να ενοχληθούν αν δικαιωθούν για πρώτη φορά…;
Αν στο μέλλον, οι αρχές αποφασίσουν σε μια παρόμοια περίπτωση, να μην επέμβουν, αποκλειστικά υπεύθυνες για οτιδήποτε συμβεί θα είναι αυτές. Αυτές θα έχουν βάλει πάνω από κάθε αξία το κέρδος, αυτές θα έχουν αποκρύψει έναν κίνδυνο κι ας λένε διαρκώς σαχλαμάρες για ελευθερία έκφρασης και διακίνησης των πληροφοριών.
γ) Το Κράτος δεν αναζητά αφορμές ώστε να εφαρμόσει ακόμη και την πιο κατασταλτική πολιτική εναντίον όσων στέκονται εχθρικά προς αυτό. Οι εκκενώσεις καταλήψεων, η ανεξέλεγκτη βία σε διαδηλωτές, οι βασανισμοί στη ΓΑΔΑ, οι προκλητικά ρατσιστικές δηλώσεις ανώτατων αξιωματούχων της ΕΛ.ΑΣ θα έπρεπε να έχουν ήδη πείσει τον καθένα πως η κρατική βία δεν έχει την ανάγκη να δικαιολογηθεί, τουλάχιστον όχι αυτή την περίοδο. Επίσης, κακά τα ψέματα, «Κίνημα» δεν υπάρχει. Το αντίθετο: ζητούμενο είναι πώς θα μπορούσε να δημιουργηθεί Κίνημα.
δ) Οι παραδοσιακές μορφές αντικυβερνητικού/αντικρατικού αγώνα έχουν φθάσει το κίνημα σε κορεσμό. Οι πορείες, έτσι όπως γίνονται τα τελευταία, χρόνια, ακόμη κι όταν είναι μαζικές, λειτουργούν μόνο σε επίπεδο θεάματος, χωρίς κανένα αποτέλεσμα. Ακόμη και ο πλέον επιθετικός πολιτικός χώρος, ο αναρχικός, τελικά βρίσκεται σε μία μόνιμη κατάσταση άμυνας, με σποραδικές μόνο εκλάμψεις, τρέχοντας διαρκώς πίσω από τα χτυπήματα του Κράτους και αυτοπαγιδευόμενος σ’ ένα διαρκή μονοθεματικό αντιφασιστικό αγώνα. Καλή η επαναστατική φαντασία όταν εκφράζεται σε τοίχους, blogs και στίχους. Ακόμη καλύτερη όμως όταν λειτουργεί στην πράξη εναντίον των καπιταλιστών, στερώντας τους ακόμη και μια γουλιά σαμπάνιας, προσφέροντας στο κίνημα μικρές και μεγάλες νίκες.
Τι κατάφερε η ενέργεια αυτή στην πραγματικότητα
Πέρα από την ζημιά αυτή καθαυτή που προκλήθηκε στις 2 πολυεθνικές, υπάρχουν κάποια νέα στοιχεία που περιέργως δεν αξιολογήθηκαν από κανένα κινηματία…
-Η άμεση και απόλυτη επιτυχία της ενέργειας (απόσυρση προϊόντων)
-Η ευρεία και ταχύτατη διάδοση της προκήρυξης. Δηλαδή το πολιτικό μήνυμα που υπάρχει πίσω από την ενέργεια έφτασε σε κάθε άκρη της κοινωνίας, σε κάθε σπίτι, σε κάθε καταναλωτή.
-Η αναίμακτη, η απόλυτα μη βίαιη στρατηγική (για όσους καταδικάζουν την βία απ’ όπου κι αν προέρχεται – εκτός αν κάποιος θεωρήσει βία και την οικονομική επίθεση σε πολυεθνικού ς κολοσσούς ακόμα κι όταν η ενέργεια δεν στράφηκε εναντίον κανενός απολύτως προσώπου).
-Το γεγονός ότι επλήγησαν μόνο οι πολυεθνικές-στόχοι και κανένας άλλος, αλλά και το ότι με τον τρόπο αυτό ονομάζεται ξεκάθαρα και χωρίς περιστροφές πια, ως αντίπαλος, ο καπιταλισμός σαν οικονομικό/αξιακό σύστημα και όχι κάποια πρόσωπα-εκπρόσωποί του. Η ενέργεια δεν προσωποποιείται αλλά, αντίθετα, εστιάζει σε ένα σύστημα χωρίς να χρησιμοποιεί κανένα συγκεκριμένο εχθρό-άτομο.
-Η ασφάλεια της ενέργειας για τους ίδιους τους ακτιβιστές. Είναι αυτονόητο ότι μετά την απόσυρση των προϊόντων, δεν υπάρχει κανένας λόγος να διακινδυνεύσει κανείς από αυτούς/αυτές, τοποθετώντας νοθευμένα προϊόντα σε ράφια όπου δεν υπάρχουν άλλα όμοια (αφού, ακριβώς, αποσύρθηκαν)… Τα νοθευμένα προϊόντα δεν θα τοποθετηθούν ποτέ σε κανένα ράφι αφού ο σκοπός έχει επιτευχθεί πλήρως. Οτιδήποτε άλλο θα έρχεται σε αντίθεση με κάθε λογική.
-Το γεγονός ότι χρησιμοποιήθηκαν τα μέσα του αντιπάλου: Το όλο παιχνίδι έγινε με την απειλή της διακινδύνευσης της φήμης και πελατείας των δύο πολυεθνικών. Το διακύβευμα (όπως λένε και oι μεγαλοδημοσιογράφοι) στην πραγματικότητα ήταν το κέρδος και η αξιολόγηση από τις θιγόμενες πολυεθνικές, ποιά ενέργεια θα τους απέφερε την μικρότερη δυνατή ζημιά. Να λοιπόν οι νέες στρατηγικές για όσους είχαν κουραστεί από πορείες και συγκρούσεις με τους πάνοπλους αστυνομικούς, για όσους απορρίπτουν το ένοπλο, για όσους δίνουν το βάρος στην κοινωνική απεύθυνση. Είναι μεγάλη υπόθεση να εκμεταλλεύεται κανείς τον πυρήνα του «πολιτισμού» του αντιπάλου για να τον ανατρέψει. Χτύπημα (συμβολικό και πραγματικό) στην καρδιά του καπιταλισμού, στην μοναδική «αξία» έχει αυτός στην πραγματικότητα: το κέρδος. Κέρδος με κάθε θυσία, ενάντια σε ανθρώπους, στη φύση, στη λογική.
-Η (κατόπιν και όλων των παραπάνω) επαναστατική/αντικαταναλωτική (εντός ή εκτός εισαγωγικών) εκπαίδευση/αφύπνιση όσων μπορούν να σκεφτούν ψύχραιμα πάνω στο συγκεκριμένο σαμποτάζ. Και δεν είναι λίγοι. Αλήθεια, πόσοι στενοχωριούνται που οι αγαπημένες μας εταιρείες υπέστησαν όποια ζημιά υπέστησαν; Πόσοι ταυτίζονται με τα οικονομικά συμφέροντα αυτών και τελικά, όσοι το κάνουν τι είδους κινηματίες μπορεί να είναι;
Περί ακτιβισμού και «ηθικών αναστολών»
Άσχετα από το πώς φαντάζεται κανείς τα μέσα με τα οποία θα φτάσει στην επανάσταση, στην ανατροπή αυτού του κόσμου, στην εξέγερση (πείτε το όπως θέλετε) η συζήτηση για τα μέσα αυτά είναι αναπόφευκτη. Δυστυχώς οι ελίτ δεν θα παραιτηθούν των προνομίων τους και της εξουσίας που ασκούν άμεσα ή έμμεσα, από μόνες τους.
Είναι δεκτή η θέση οποιουδήποτε δεν θέλει να έρθει σε ρήξη. Δεν θέλει γιατί απλά δεν θέλει, γιατί φοβάται, γιατί δεν ξέρει πώς κλπ. Όλα αυτά είναι δεκτά. Από τη στιγμή όμως που μιλάει για όλα τα παραπάνω, αν σέβεται τον εαυτό του θα πρέπει αναγκαστικά να εξετάσει το πώς.
Και αν ένα σαμποτάζ σαν το συγκεκριμένο δεν τον βρίσκει σύμφωνο (δεκτή άποψη) θα πρέπει να πει ένα δικό του «πώς». Όχι στους μεν ή στους δε, αλλά στον ίδιο του τον εαυτό. Θα πρέπει να ξανασκεφτεί την αποτελεσματικότητα όλων των μεθόδων που αναφέρθηκαν ή δεν αναφέρθηκαν εδώ αλλά έχουν δοκιμαστεί ιστορικά, θα πρέπει να πει έντιμα στον εαυτό του τί ακριβώς είναι αυτό που τον ενοχλεί στο μέσο πάλης που λέγεται σαμποτάζ, θα πρέπει να δει μέχρι που θέλει να φτάσει πριν καταδικάσει τους άλλους που έπραξαν όπως έπραξαν αποφεύγοντας (οι τελευταίοι) όλες τις ενστάσεις που είχε προβάλει στο παρελθόν.
Κριτική είναι εύκολο να κάνεις. Αγώνα είναι δύσκολο. Κατακριτέο δεν είναι (κατ’ αρχήν) να μην αγωνίζεσαι. Ούτε να αγωνίζεσαι κάνοντας σφάλματα κάθε τόσο. Κατακριτέο είναι να κριτικάρεις από την θέση του αγωνιστή όσους αγωνίζονται (με τα σωστά και τα λάθη τους), ενώ στην πραγματικότητα ανησυχείς αφύσικα παραπάνω από το κανονικό για κάθε αγωνιστική πράξη, χωρίς να αγωνίζεσαι ο ίδιος. Η επανάσταση οφείλει και πρέπει να έχει ηθική, αλλά όταν οι (δοτές) ηθικές αναστολές δεν την αφήνουν να ξεδιπλωθεί, το πρόβλημα δεν είναι δικό της αλλά αυτού που έχει τις αναστολές.
oμάδα Dual